در چه شرایطی چک ؛ کیفری یا حقوقی می گردد؟ - انجمنهای سلوبلاگ

به گزارش انجمنهای سلوبلاگ، افراد برای نقد کردن و مطالبه چک می توانند به محاکم دادگستری، شورای حل اختلاف و یا اجرای ثبت مراجعه نمایند.

چک در معاملات جایگزین وجه نقد است و صادرنماینده در تاریخ صدور حتماً باید معادل مبلغ چک، در بانک مورد نظر موجودی داشته باشد. در واقع چک نوشته ای است که به موجب آن، فرد صادرنماینده همه یا بخشی از موجودی خود را به شخص دیگری حواله می نماید. در قانون برای صدور چک قوانین و مقررات خاصی وضع شده است. با انجمنهای سلوبلاگ با موضوع آنالیز انواع چک های کیفری و حقوقی همراه باشید.

چک کیفری و حقوقی چیست؟

چک کیفری

اگر شخص برای نقد کردن چک در همان روز صدور، به بانک مراجعه کند ولی صادر نماینده موجودی نداشته باشد و چک برگشت بخورد، چک کیفری است.

چک حقوقی

اگر چک برای تاریخی غیر از روزی که صادر شده است امضا گردد، و برگشت بخورد، حقوقی است.

انواع چک حقوقی

1.چک ضمان: اگر مبنا و علت صدور چک تضمین معامله یا تعهد صادر شده باشد، شخص صادرنماینده قابل تعقیب کیفری و مجازات نخواهد بود زیرا این یک چک حقوقی است.

2.چک سفید امضاء: چکی است بدون قید مبلغ، تاریخ و نام دارنده.

3.صدور چک وابسته به شرط باشد: به طور مثال خریدار تمام یا قسمتی از مبلغ معامله را به صورت یک فقره چک صادر و در اختیار فروشنده بگذارد و شرط کند که فقط پس از انتقال سند در محضر، طلبکار حق برداشت دارد.

4. دارنده برای نقد کردن چک به بانک مراجعه نکند: دارنده چک باید تا 6 ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه کند در غیر این صورت چک حقوقی می گردد.

ویژگی های چک حقوقی

در چک های حقوقی صادرنماینده قابل تعقیب و مجازات کیفری نیست.

می توان تقاضای توقیف اموال و دارایی صادرنماینده را کرد.

در صورت برگشت، دادگاه حکم به پرداخت مبلغ چک خواهد داد مگر آنکه با دفاعیات صادرنماینده، ثابت گردد که به طور کلی طلبی وجود ندارد.

در چه مراجعی برای نقد کردن چک، می توان مراجعه کرد؟

افراد برای نقد کردن و مطالبه چک می توانند به محاکم دادگستری، شورای حل اختلاف و یا اجرای ثبت مراجعه نمایند. در زیر فرایند مطالبه وجه چک در هر یک از مراجع مذکور شرح داده شده است.

مطالبه وجه چک از اجرای ثبت اسناد

تعهدات ناشی از اسناد رسمی را می توان بدون مراجعه به دادگاه پیگیری کرد. و به دلیل اینکه چک نیز جزء اسناد لازم الاجرا است، دارنده می تواند به وسیله اداره ثبت اسناد آن را مطالبه کند. دارنده چک باید برگه چک و گواهینامه عدم پرداخت آن را به اجرای ثبت اسناد محل ارائه کند. در این خصوص باید در نظر داشت که شکایت کیفری علیه صادرنماینده چک بی محل، مانع درخواست صدور اجرائیه برای وصول و مطالبه وجه چک به وسیله اداره ثبت نیست. بنابراین شاکی در حالیکه شکایت کیفری بر علیه صادر نماینده مطرح نموده، نیز می تواند به وسیله اداره ثبت اسناد اقدام کند. اما نقد کردن چک با ثبت اسناد محدودیت هایی دارد که در ادامه شرح داده شده است.

محدودیت های نقد کردن چک به وسیله ثبت اسناد

اجرای ثبت اسناد در مقایسه با مراجعه به دادگاه، محدودیت هایی دارد که عبارتند از:

1. در صورتی دستور اجرا صادر می گردد که بانک مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادرنماینده را گواهی نموده باشد.

2. صدور اجرائیه، فقط علیه صادرنماینده چک صورت می گیرد نه علیه پشت نویس.

3. فقط مبلغ مندرج در چک قابل مطالبه است نه خسارت ناشی از آن.

4. متقاضی باید قبل از صدور اجرائیه، ده درصد مبلغ مورد درخواست را به صندوق اجرا واریز کند.

5. متقاضی باید به اداره اجرای ثبت اسناد محل شعبه بانکی که چک به عهده آن صادر شده است مراجعه کند.

وصول چک کیفری و حقوقی با مراجعه به دادگاه

1. تنظیم دادخواست با عنوان مطالبه وجه چک علیه صادرنماینده یا پشت نویس ها و یا ضامنان چک.

2. مطالبه وجه مندرج در چک به علاوه خسارت تأخیر در پرداخت آن.

3. رونوشت برابر با اصل شده گواهینامه عدم پرداخت و رونوشت برابر با اصل شده چک برگشت خورده به دادخواست ضمیمه گردد.

4. دارنده چک باید به دادگاهی مراجعه کند که به نشانی صادر نماینده نزدیک باشد.

5. در صورتیکه شکایت کیفری به نتیجه برسد، دادگاه صادرنماینده را به حبس محکوم می نماید.

6. در روش وصول چک با مراجعه به دادگاه، دارنده می تواند علیه همه مسئولان چک یعنی صادرنماینده، پشت نویس ها و یا ضامن ها اقامه دعوا و وجه چک را درخواست کند.

وصول چک توسط شورای حل اختلاف

در این روش دارنده برای مطالبه وجه چک باید موارد زیر را در نظر داشته باشد.

وصول چک از این طریق شامل چک هایی با مبلغ پایین می گردد.

مبلغ چک نباید بیش از 20 میلیون ریال باشد.

دارنده چک می تواند در زمانی کوتاه و سریع تر به مبلغ مندرج در آن دست یابد.

نحوه شکایت چک برگشتی کیفری و حقوقی

شاکی باید فرم مخصوص دادخواست را تکمیل کند. و هزینه دادرسی را بپردازد. و مدارک زیر را تهیه و به دادگاه ارائه کند.

1. دو نسخه کپی از پشت و روی اصل چک

2. دو نسخه کپی از گواهینامه بانک مبنی بر علت پرداخت نشدن چک

3. برابر با اصل کردن کپی ها در مراجع قضایی

4. تکمیل و امضای شکایت در فرم های چاپی مخصوص

5. تحویل اصل چک برگشتی و شناسنامه یا کارت شناسایی به مرجع قضایی

مجازات چک حقوقی و کیفری

طبق قانون در اقدام به صدور چک های بلامحل متعدد، مجموع مبالغ مندرج در همه آن ها معین و تعیین می گردد، و با توجه به مبلغ چک، میزان مجازات در نظر گرفته می گردد.

مبلغ چک کمتر از 10/000/000 ریال باشد، حبس تا حداکثر شش ماه

مبلغ چک بین 10/000/000 الی 50/000/000 ریال باشد، حبس از شش ماه تا یک سال

مبلغ چک بیش از 50/000/000 ریال باشد، حبس یک تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال